Nhiều người nghĩ rằng khi đã có thường trú nhân Canada (Permanent Resident – PR) thì sẽ giữ được mãi mãi. Tuy nhiên, sự thật là tư cách thường trú không phải lúc nào cũng được bảo đảm.

Bài viết này sẽ giải thích chi tiết các trường hợp có thể dẫn đến việc mất tư cách PR, bao gồm những lý do bất lợi (không đáp ứng nghĩa vụ cư trú, vi phạm luật) và cả lý do tích cực (tự nguyện từ bỏ khi trở thành công dân Canada).

1. PR Card hết hạn có mất PR không?

Một hiểu lầm phổ biến là: nếu thẻ PR (PR card) hết hạn thì sẽ mất tư cách thường trú. Thực tế, bạn vẫn giữ PR status ngay cả khi thẻ hết hạn. Tuy nhiên, bạn cần thẻ PR còn hiệu lực nếu muốn trở lại Canada bằng đường hàng không, tàu biển, xe bus hoặc tàu lửa sau khi đi nước ngoài.

2. Không đáp ứng nghĩa vụ cư trú (Residency Obligation)

Để duy trì tư cách thường trú, bạn phải có ít nhất 730 ngày (tương đương 2 năm) hiện diện thực tế tại Canada trong vòng 5 năm.

• Không bắt buộc phải ở liên tục.
• Một số trường hợp ở ngoài Canada vẫn được tính vào thời gian cư trú, ví dụ:
  • Làm việc toàn thời gian ở nước ngoài cho công ty/ tổ chức Canada hoặc chính phủ Canada.
  • Đi cùng vợ/chồng hoặc cha/mẹ là công dân hoặc PR Canada và đang làm việc toàn thời gian cho công ty/ chính phủ Canada.

Lưu ý: Con cái phụ thuộc đi cùng cha mẹ thuộc diện này cũng được tính thời gian ở ngoài Canada.

Theo dõi lịch trình đi lại

IRCC khuyến khích thường trú nhân ghi chép lại các chuyến đi:

• Ngày rời/ trở lại Canada (kể cả đi ngắn ngày sang Mỹ).
• Quốc gia đã ghé thăm.
• Lý do đi lại (du lịch, công việc, thăm gia đình…).

Điều này giúp chứng minh việc tuân thủ residency obligation khi cần.

3. Trở thành người không được nhập cảnh (Inadmissibility)

Dù thường trú nhân có nhiều quyền hơn người tạm trú, nhưng chỉ công dân Canada mới có quyền tuyệt đối được ở lại Canada.

Một PR có thể bị xem là không được nhập cảnh (inadmissible) và bị buộc rời Canada trong các trường hợp:

• Tội phạm nghiêm trọng (Serious Criminality):
  • Bị kết án ở Canada với mức án tối đa từ 10 năm trở lên, hoặc bị phạt tù trên 6 tháng.
  • Bị kết án ở nước ngoài với tội danh mà luật Canada quy định mức án từ 10 năm trở lên.
  • Có thể khắc phục bằng cách xin rehabilitation (phục hồi tư cách) hoặc xin Temporary Resident Permit để quay lại tạm thời.
• Khai sai (Misrepresentation):
  • Cung cấp thông tin sai hoặc thiếu trong hồ sơ.
  • Nộp giấy tờ giả, khai gian về sức khỏe, công việc, học vấn…
  • Hậu quả: bị phạt, bị buộc rời Canada và có thể bị cấm nộp hồ sơ lại trong 5 năm.

4. Trở thành công dân Canada

Đây là trường hợp “mất PR” nhưng theo hướng tích cực. Khi nhập tịch, bạn không còn là PR nữa vì đã chính thức trở thành Canadian Citizen.

Quyền lợi của công dân Canada so với PR

• Quyền bầu cử ở mọi cấp và có thể ra tranh cử.
• Được làm việc trong các vị trí yêu cầu security clearance cao.
• Truyền quốc tịch cho con sinh ngoài Canada.
• Không còn phải tuân thủ residency obligation.
• Được bảo hộ bởi đại sứ quán/ lãnh sự quán Canada khi ra nước ngoài.
• Được cấp hộ chiếu Canada, nằm trong nhóm hộ chiếu mạnh nhất thế giới, dễ dàng đi nhiều quốc gia.

Kết luận

Bạn không tự động mất tư cách PR khi thẻ PR hết hạn. Tuy nhiên, bạn có thể mất PR nếu không đáp ứng nghĩa vụ cư trú, bị xem là inadmissible, hoặc khi tự nguyện từ bỏ để trở thành công dân Canada.

Hiểu rõ các quy định này sẽ giúp bạn bảo vệ tư cách thường trú và tiến tới nhập tịch thành công.