Làm sao để được cấp phép giảng dạy tại Canada?

Bạn đang mơ về một sự nghiệp làm giáo viên tại Canada? Nếu có, bạn cần nắm rõ một số điều kiện bắt buộc trước khi có thể bước vào lớp học với tư cách là một giáo viên được công nhận hợp pháp.

1. Giảng dạy ở Canada là một nghề nghiệp có quản lý (regulated profession)

Điều này có nghĩa là bạn phải được cấp chứng chỉ sư phạm bởi cơ quan quản lý giáo dục của tỉnh bang hoặc lãnh thổ nơi bạn muốn làm việc. Mỗi tỉnh bang có hệ thống đánh giá và yêu cầu riêng, nhưng nhìn chung, nếu bạn được đào tạo ở nước ngoài, bạn bắt buộc phải đáp ứng các tiêu chí chứng nhận nhất định trước khi có thể giảng dạy hợp pháp tại Canada.

2. Tổng quan về quy trình xin cấp chứng chỉ giảng dạy

Bước 1: Đánh giá điều kiện đủ

Trước khi nộp hồ sơ xin chứng chỉ, bạn cần đảm bảo các điều kiện sau:

Bằng cấp chuyên môn phù hợp

Hầu hết các tỉnh bang yêu cầu ứng viên có bằng đại học từ một cơ sở đào tạo được công nhận. Nếu bạn có bằng cấp từ nước ngoài, bạn cần làm thẩm định văn bằng quốc tế (ECA – Educational Credential Assessment) để xem bằng đó có tương đương với chuẩn tại Canada hay không.

Chương trình đào tạo giáo viên (Teacher Education Program)

Đây là khóa học chuyên sâu để đào tạo giáo viên, thường kéo dài từ 1-2 năm và bao gồm thực tập giảng dạy thực tế. Ứng viên phải chứng minh đã hoàn thành chương trình này tại một cơ sở đào tạo hợp lệ.

Chứng minh năng lực ngôn ngữ

Bạn cần nộp chứng chỉ tiếng Anh hoặc tiếng Pháp (tùy tỉnh bang). Có thể là IELTS, CELPIP, TEF Canada hoặc các bài thi tương đương, để chứng minh đủ khả năng ngôn ngữ giảng dạy.

• Phẩm chất đạo đức (Proof of moral character)

Một số tỉnh yêu cầu kiểm tra lý lịch tư pháp, thư giới thiệu đạo đức nghề nghiệp, bảng điểm và báo cáo đánh giá năng lực giảng dạy.

Ví dụ: Ở Ontario, bạn phải hoàn tất Chương trình Phòng chống lạm dụng tình dục (Sexual Abuse Prevention Program – SAPP) trước khi được cấp phép.

Ở British Columbia, giáo viên tốt nghiệp ở nước ngoài cần học thêm khóa định hướng (familiarization course) được Hội đồng giáo viên B.C. phê duyệt.

Bước 2: Nộp hồ sơ xin cấp chứng chỉ tại tỉnh bang

Mỗi tỉnh có cơ quan riêng phụ trách cấp phép. Bạn cần chuẩn bị hồ sơ bao gồm:

• Giấy tờ tùy thân (hộ chiếu, khai sinh);
• Bằng tốt nghiệp trung học và đại học;
• Phiếu lý lịch tư pháp;
• Chứng chỉ ngôn ngữ;
• Bằng chứng về đổi tên (nếu có);
• Bản dịch công chứng nếu hồ sơ không phải tiếng Anh/Pháp.

Kèm theo là lệ phí xét duyệt, dao động tùy theo tỉnh bang.

Bước 3: Có thể có giai đoạn “giảng dạy thử” trước khi được cấp chứng chỉ vĩnh viễn

Một số tỉnh bang cho phép giáo viên bắt đầu giảng dạy trong thời gian chờ chứng chỉ chính thức.

Ví dụ: Alberta cấp “Chứng chỉ hành nghề tạm thời” (Interim Professional Certification), có thời hạn 3 năm. Sau 2 năm kinh nghiệm toàn thời gian, bạn có thể xin “Chứng chỉ hành nghề vĩnh viễn” (Permanent Professional Certification).

3. Nộp hồ sơ ở đâu?

Mẹo hay: Từ năm 2024, dịch vụ Pathways to Teach Canada đã ra mắt, là cổng nộp đơn trực tuyến dành cho giáo viên quốc tế – giúp đơn giản hóa quy trình nộp hồ sơ ở nhiều tỉnh bang.

4. Chuyển chứng chỉ giữa các tỉnh bang

Nhờ Hiệp định Thương mại Tự do Canada (CFTA), nếu bạn đã được cấp phép giảng dạy ở một tỉnh, bạn có thể nộp đơn để chuyển chứng chỉ sang tỉnh khác, tuy nhiên vẫn cần cung cấp hồ sơ và theo quy trình riêng.

5. Các vị trí giảng dạy phổ biến ở Canada

Giáo viên chính thức (Full-time permanent teachers)

• Làm việc khoảng 10 tháng/năm, nghỉ lễ theo lịch học;
• Tham gia công đoàn, có lương cố định, chế độ hưu trí theo lương cuối;
• Có lịch nghỉ hè, Giáng Sinh và nghỉ đông.

Giáo viên dạy thay ngắn hạn (Supply Teachers)

• Làm việc theo ngày, được gọi vào sáng sớm để thay giáo viên nghỉ;
• Thường là bước khởi đầu để tích lũy kinh nghiệm.

Giáo viên hợp đồng dài hạn (LTO – Long-Term Occasional Teachers)

• Giảng dạy thay thế dài hạn (ví dụ: giáo viên nghỉ sinh);
• Làm việc toàn thời gian nhưng theo hợp đồng có thời hạn.

6. Trường công lập và trường Công giáo

• Trường công lập: Không yêu cầu tôn giáo; chương trình học chuẩn.
• Trường Công giáo: Dạy theo đạo Công giáo; thường yêu cầu giáo viên là tín hữu hành đạo.

7. Nhu cầu giáo viên ngày càng tăng

Năm 2025, chính phủ Canada đã thêm ngành Giáo dục (Education) vào nhóm ngành ưu tiên trong Express Entry – hệ thống nhập cư nhanh của liên bang.

Những nghề được ưu tiên:

• Giáo viên tiểu học và trung học;
• Trợ giảng;
• Giáo viên giáo dục đặc biệt;
• Giáo viên mầm non.

Nếu bạn thuộc nhóm nghề này, bạn có cơ hội cao được mời định cư vĩnh viễn thông qua Express Entry.

Conclusion

Việc trở thành giáo viên tại Canada tuy cần chuẩn bị kỹ lưỡng, nhưng đó là một trong những con đường định cư và phát triển nghề nghiệp đầy triển vọng trong năm 2025 và những năm tiếp theo.