Giấy phép lao động Canada miễn LMIA qua CPTPP

Hiệp định CPTPP (Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership) là một hiệp định thương mại tự do giữa Canada và 10 nước khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam. Nhờ CPTPP, công dân Việt Nam được xếp vào nhóm ưu tiên trong chương trình Nhập cư Quốc tế (IMP) của Canada, giúp xin work permit mà không cần LMIA. Cụ thể, CPTPP loại bỏ yêu cầu thị trường lao động (LMIA) cho người lao động từ các nước thành viên nếu họ đáp ứng điều kiện trong một số diện nhất định. Điều này tạo lợi thế cho người Việt, vì quá trình xin giấy phép lao động được đơn giản hóa và nhanh hơn.

Các loại work permit miễn LMIA theo CPTPP

CPTPP mở 4 diện cấp phép lao động miễn LMIA dành cho công dân Việt Nam:

• Chuyên gia (Professionals): Đây là nhân sự có bằng đại học 4 năm trở lên và ít nhất 2 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chuyên môn. Họ phải có vị trí thuộc nhóm nghề NOC 0 (quản lý) hoặc A (chuyên viên cao cấp). Lương và điều kiện làm việc tương đương người Canada cùng ngành. Nếu ngành nghề của bạn bị quản lý (ví dụ kỹ sư, dược sĩ, kế toán…), cần có bằng cấp và chứng chỉ hành nghề tương ứng cả ở Canada hoặc ở nước ngoài. Xin lưu ý những ngành như y tế, giáo dục, văn hóa thường bị loại trừ, do đó Việt kiều nên tập trung vào các ngành kỹ thuật, kinh tế, công nghệ thông tin, tài chính, v.v..
• Kỹ thuật viên (Technicians): Công dân Việt có bằng cao đẳng/đại học ngắn hạn (2 năm) và ít nhất 4 năm kinh nghiệm trong nghề . Nghề nghiệp nằm trong nhóm NOC B (thợ kỹ thuật, quản lý sản xuất, vận hành máy móc, v.v.). Ví dụ: kỹ thuật viên cơ khí, điện tử, CNTT, xây dựng, thợ mỏ hay công nhân công nghiệp phụ trợ . Như chuyên gia, nếu nghề được quy định thì cần giấy phép hành nghề; nếu không thì cần bằng cấp liên quan và hồ sơ chứng minh kinh nghiệm rõ ràng.
• Nhân viên chuyển công ty (Intra-corporate Transferee): Người lao động Việt Nam được điều chuyển tạm thời sang làm việc tại công ty con, chi nhánh hoặc công ty mẹ ở Canada. Điều kiện chung: bạn đã làm việc liên tục ít nhất 1 năm trong 3 năm gần nhất tại công ty nước ngoài và được điều chuyển qua chi nhánh tại Canada. Vị trí áp dụng: quản lý điều hành (giám đốc, trưởng phòng), quản lý chuyên môn hoặc nhân sự có kiến thức chuyên biệt (chuyên gia kỹ thuật). Visa cấp tối đa 3 năm, có thể gia hạn. (Lưu ý: chương trình này yêu cầu quan hệ cha-con giữa hai công ty và văn bản chuyển công tác rõ ràng.)
• Nhà đầu tư (Investor): Dành cho doanh nhân Việt muốn đầu tư và điều hành doanh nghiệp tại Canada. Người xin phải là giám đốc, quản lý hoặc chuyên gia kỹ thuật có kinh nghiệm điều hành và chuẩn bị đầu tư một khoản vốn đáng kể vào một doanh nghiệp mới hoặc sẵn có ở Canada. Công dân Việt Nam xin diện này sẽ được cấp phép lao động tối đa 1 năm (có thể gia hạn). Yêu cầu cụ thể thường bao gồm: sở hữu phần vốn chi phối (thường đề nghị ≥51%) công ty đầu tư tại Canada, kinh nghiệm quản lý hoặc là chủ doanh nghiệp, và chứng minh có khả năng đầu tư về tài chính (thường khuyến nghị khoảng 150,000 CAD trở lên, nhưng không có mức tối thiểu bắt buộc). Như trên, người xin cần chuẩn bị đầy đủ bằng cấp, kinh nghiệm kinh doanh, lịch sử tín dụng và sức khỏe sạch sẽ.

Các ngành nghề và lĩnh vực tiềm năng

Với các hạng mục trên, người Việt có thể tận dụng nhiều ngành nghề và lĩnh vực:

• Kỹ thuật và Công nghệ: Kỹ sư xây dựng, cơ khí, điện, điện tử; chuyên viên CNTT, lập trình viên, kỹ sư phần mềm; kỹ thuật viên sản xuất, v.v. Các lĩnh vực công nghệ cao (AI, robot, điện tử) rất được khuyến khích.
• Kinh doanh và Quản lý: Quản lý dự án, chuyên viên tài chính, marketing quốc tế, quản trị doanh nghiệp, tư vấn quản lý.
• Tài chính, Kế toán, Luật: Chuyên viên tài chính kế toán, kiểm toán (nếu có chứng chỉ ACCA/CPA), luật sư quốc tế (cần chứng chỉ hành nghề Canada), v.v.
• Nông nghiệp & Thực phẩm: Kỹ sư nông nghiệp, chuyên viên an toàn thực phẩm, kỹ thuật viên chế biến thực phẩm.
• Năng lượng và Công nghiệp: Kỹ thuật viên dầu khí, môi trường, khai khoáng, xây dựng hạ tầng công nghiệp.

Nhìn chung, những nghề có nhu cầu lao động tại Canada nhưng không bị quản lý nghiêm ngặt về thị thực (không thuộc danh mục bị loại trừ) đều là cơ hội tốt cho công dân Việt. Việc tận dụng CPTPP đặc biệt hữu ích với các công ty đa quốc gia có chi nhánh ở Việt Nam và Canada, khi họ có thể luân chuyển nhân sự nội bộ một cách dễ dàng.

Quy trình nộp hồ sơ

• Phía nhà tuyển dụng (Employer): Trước hết, doanh nghiệp Canada (hoặc chi nhánh ở Việt Nam) chuẩn bị giấy tờ tuyển dụng. Theo quy định của IRCC, người sử dụng lao động cần đăng ký thông tin tuyển dụng trên Cổng thông tin Employer Portal và trả phí $230 CAD (Employer Compliance Fee). Sau đó, nhà tuyển dụng sẽ nhận được một Offer of Employment Number (mã số đề nghị lao động) và giao cho người lao động. Người sử dụng lao động đồng thời cung cấp hợp đồng lao động hoặc thư mời làm việc chi tiết, nêu rõ chức danh, nhiệm vụ, mức lương và thời hạn làm việc.
• Phía người lao động (Applicant): Công dân Việt Nam chuẩn bị hồ sơ cá nhân và nộp đơn trực tuyến lên IRCC. Các bước cơ bản gồm: kiểm tra điều kiện (đảm bảo đủ bằng cấp, kinh nghiệm theo từng diện CPTPP); đọc hướng dẫn cụ thể của IRCC cho CPTPP; thu thập giấy tờ cần thiết (bằng cấp, chứng chỉ, chứng minh kinh nghiệm, sổ hộ khẩu, lý lịch tư pháp nếu cần). Người xin cấp phép sẽ thanh toán lệ phí xin giấy phép lao động $155 CAD và (nếu yêu cầu) lệ phí sinh trắc học $85 CAD . Sau đó, họ nộp hồ sơ qua hệ thống online của IRCC kèm theo Offer of Employment Number do công ty cung cấp. Cuối cùng, IRCC sẽ xem xét hồ sơ. Quá trình thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng (tùy đơn vị xét duyệt và tình trạng hồ sơ) . Lưu ý: dù hồ sơ đầy đủ, việc cấp phép vẫn phụ thuộc quyết định của viên chức nhập cư .

Lưu ý quan trọng

• Thời hạn Work Permit: Thường ban đầu tối đa 1 năm cho chuyên gia, kỹ thuật viên và nhà đầu tư (có thể gia hạn nếu vẫn đáp ứng điều kiện). Diện chuyển công ty được cấp đến 3 năm, với khả năng gia hạn tuỳ tình hình công việc. Thời hạn cụ thể sẽ ghi trong thư giới thiệu của IRCC (Port of Entry Letter).
• Sinh trắc học: Người xin giấy phép lao động CPTPP bắt buộc phải lấy sinh trắc học (lấy vân tay và chụp ảnh) nếu chưa từng nộp trước đó hoặc hết hạn 10 năm. Sau khi nộp hồ sơ, IRCC sẽ yêu cầu bạn đặt lịch thu thập sinh trắc để hoàn tất thủ tục. Việc chậm cung cấp sinh trắc có thể khiến hồ sơ bị giữ lâu hơn.
• Yêu cầu nhập cảnh (Admissibility): Người lao động phải đáp ứng điều kiện nhập cảnh của Canada, bao gồm: không có tiền án tiền sự, không bị coi là mối đe dọa an ninh, đủ sức khoẻ (có thể phải khám sức khoẻ tùy nghề nghiệp). Cục Xuất nhập cảnh Canada sẽ xem giấy khám sức khỏe (nếu cần) và lý lịch tư pháp. Nếu bị cấm nhập cảnh (criminally inadmissible) thì không được cấp giấy phép.
• Thị thực nhập cảnh: Công dân Việt Nam cần có thị thực tạm trú (Temporary Resident Visa) do Đại sứ quán/LSQ Canada cấp để nhập cảnh nhận giấy phép. Vì Việt Nam không được miễn thị thực, bạn phải đính kèm đơn xin visa (visa loại work permit) cùng hồ sơ xin phép lao động. Không thể xin work permit trực tiếp tại cửa khẩu (POE) vì điều kiện này chỉ dành cho công dân các nước miễn thị thực. Do đó, hãy chuẩn bị nộp hồ sơ cho Lãnh sự quán Canada tại Hà Nội hoặc Thành phố Hồ Chí Minh trước khi đi.
• Gia hạn và xin PR: Trong thời gian làm việc, nếu muốn ở lại lâu dài, bạn có thể xin gia hạn giấy phép lao động nếu đáp ứng tiếp điều kiện. Ngoài ra, làm việc tại Canada theo CPTPP cũng giúp tạo nền tảng để nộp hồ sơ xin định cư (PR) thông qua nhiều chương trình di trú như Express Entry hoặc đề cử tỉnh bang (PNP).

Cơ hội làm việc tại Canada không cần LMIA qua CPTPP là một kênh thuận lợi cho lao động Việt chất lượng cao. Tuy nhiên, để tối đa hóa lợi ích, ứng viên cần chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ về chuyên môn và hợp tác chặt với nhà tuyển dụng để đảm bảo quy trình thủ tục suôn sẻ và đầy đủ theo hướng dẫn của IRCC.